Wat is Schizofrenie ?
Schizofrenie is een ziekte waar ongeveer 1 op de 100 mensen last van heeft. De letterlijke betekenis is “gespleten geest”. Veel mensen denken dat iemand met Schizofrenie meerdere persoonlijkheden heeft.  Ook wordt er gedacht dat iemand met Schizofrenie zich constant raar gedraagt.  Dit heeft ernstige gevolgen op sociaal en psychisch gebied. Overal ter wereld komt schizofrenie voor.
Tussen de leeftijd van 16 en 30 jaar wordt meestal schizofrenie bij iemand opgemerkt.Iemand met Schizofrenie heeft veel last van psychoses waarin hij of zij stemmen hoort of beelden ziet die er voor anderen niet zijn. Mensen in deze psychose leven in hun eigen werkelijkheid. Doordat de symptomen van iemand met Schizofrenie op vrij jonge leeftijd worden ontdekt, noemde mensen het vroeger “dementica praecox”, wat dementie op jonge leeftijd betekend.

Symptomen
Iemand die aan Schizofrenie lijdt, heeft één of meerdere keren een psychose gehad. Zo’n psychose kan soms dagen, maar ook soms jaren duren.

De symptomen worden vaak omschreven als positieve en negatieve symptomen. Positieve symptomen zijn vaak duidelijk aanwezig, zoals ongebruikelijke gedachten en waanbeelden. Negatieve symptomen hebben betrekking op het gedrag, zoals energieverlies en geen plezier meer in dingen kunnen hebben.

Wanen
Iemand met schizofrenie kan zich iets inbeelden wat er in werkelijkheid niet is.Een paar voorbeelden hiervan zijn:

  • Hij of zij gelooft dat iemand anders de baas is over zijn of haar gedachten.
  • Hij of zij heeft het idee achtervolgd te worden.
  • Hij of zij kan denken dat iemand hem of haar kwaad wil doen of doden.

twee persoonlijkheden

Hallucinaties
Iemand die hallucinaties heeft, hoort of ziet dingen die er niet zijn. Dit kunnen personen of voorwerpen zijn. Het horen van stemmen komt vaak voor. Zo’n stem kan advies of opdrachten geven.

Verward denken
Tijdens een psychose gaat het denken vaak te snel, te langzaam of het verloopt chaotisch. De gedachten zijn onsamenhangend en niet helder. Hierdoor is het moeilijk te begrijpen wat iemand op dat moment precies bedoelt. Het kan iemand die in een psychose zit, vaak moeite en tijd kosten om gedrag van anderen te plaatsen.

Onsamenhangende spraak
In een gesprek springt iemand met schizofrenie vaak van de hak op de tak. Het is hierdoor moeilijk om met deze persoon te communiceren. Ook kan het mogelijk zijn dat de persoon in kwestie zijn gespreksonderwerp verliest.

Team work

Bewegingsdrang
Iemand met schizofrenie kan soms raar overkomen door vreemde gezichtsuitdrukkingen en bewegingen. Dit kunnen grote bewegingen zijn die steeds herhaald worden.

Oorzaken en risicofactoren
Het hebben van Schizofrenie heeft vaker meer dan 1 oorzaak. Zo kan het bijvoorbeeld te maken hebben met angst of overgevoeligheid, maar ook met erfelijkheid.

 Familie
Bij het ontstaan van Schizofrenie spelen omgevingsfactoren en genetische factoren een belangrijke rol. Wanneer in de familie Schizofrenie voorkomt is de kans 10 tot 50 keer groter  dan normaal dat bij een ander familielid ook Schizofrenie wordt vastgesteld.

De grootste risicofactor van Schizofrenie is het overdragen naar een bloedverwant van de eerste graad. Bij iemand met Schizofrenie die afkomstig is uit een eeneiige tweeling is er 48% kans dat de andere helft van deze tweeling ook Schizofrenie heeft, hoewel de kans bij een andere tweeling 17% is. Het overdragen naar je kind is 13%. Heb je een broer of zus met Schizofrenie dan is de kans 9% dat jij het ook hebt. De kans dat je Schieofrenie van een van je ouders hebt is 6% en dat je het van een  oom, tante, neef of nicht ook Schizofrenie heeft is 2%.

Omgeving
Een aantal drugs worden in verband gebracht met Schizofrenie, waaronder cocaïne en amfetamine. Ongeveer 50% van de mensen die leiden aan Schizofrenie hebben overmatig alcohol of drugs gebruik.

Ook ingrijpende gebeurtenissen kunnen tot Schizofrenie leiden. Voorbeelden hiervan zijn: het verliezen van een dierbare, een verhuizing of een verbroken relatie.

Diagnose
Schizofrenie kan niet worden vastgesteld door bijvoorbeeld een bloedonderzoek. De behandelaar vraagt naar symptomen en kijkt of iemand een gevaar is voor zichzelf en de omgeving. Ook wordt er gecontroleerd of er drugs en/of alcohol in het spel is. Er wordt gekeken naar momenteel medicijngebruik en de lichamelijke toestand. Pas dan wordt er een diagnose gesteld.

macro of pills on a spoon (selective and soft focus)

Behandelingen
Schizofrenie is niet te genezen, maar kan door middel van medicatie en therapie wel behandeld worden.

Medicatie
Medicatie speelt een belangrijke rol, de belangrijkste medicatie is antipsychotica. Deze gaan de verschijnselen van psychoses tegen. Ook werken ze kalmerend.

Psychologische behandelingen
Psychologische behandelingen kunnen de medicatie niet vervangen, het is een aanvullende behandeling. Deze behandeling geeft ziekte-inzicht. Ook wordt hierbij gemotiveerd door te gaan met de medicatie, omdat mensen met Schizofrenie vaak niet het idee hebben dat ze ziek zijn.

Het contact maken met lotgenoten kan iemand met Schizofrenie helpen de ziekte te accepteren. Ook helpt het om met de ziekte om te leren gaan.

Door: Eline Vliegenberg

Wil je meer weten over gezondheid? Bezoek dan onze gezondheidsacademie