Kortetermijngeheugen

Het menselijk geheugen bestaat uit drie hoofd-onderdelen: het langetermijngeheugen, kortetermijngeheugen en werkgeheugen. In het werkgeheugen vindt manipulatie plaats van gegevens, zoals rekenen en ordenen. In de korte- en langetermijngeheugens vindt opslag plaats van herinneringen. Vroeger dacht men dat informatie eerst opgeslagen werd in het kortetermijngeheugen en vandaaruit verplaatst werd naar het langetermijngeheugen. Recent onderzoek lijkt echter aan te tonen dat informatie direct opgeslagen wordt in beide geheugens, slechts de opslagtermijn is verschillend. Informatie verdwijnt binnen enkele seconden tot minuten uit het kortetermijngeheugen vanwege de beperkte capaciteit, terwijl herinneringen jaren lang bewaard kunnen worden in het langetermijngeheugen.

Problemen met het kortetermijngeheugen

Er zijn verschillende soorten vergeetachtigheid. Soms vergeten we dat het gisteren regende, wat we vorig weekend gedaan hebben, of details van een vakantie enige jaren geleden. Deze vorm van middellange- tot langetermijn vergeetachtigheid kennen we vooral van het ouder worden (ouderdomsvergeetachtigheid of in ernstigere vorm de ziekte van Alzheimer). Maar een slecht kortetermijngeheugen uit zich op een andere manier. We lopen naar een andere kamer en daar aangekomen weten we niet meer waarom. Of we kunnen moeilijk nieuwe informatie opnemen en hebben problemen met het onthouden van een bestelling. Of we voeren een gesprek en raken de draad kwijt, omdat we niet meer weten wat er 30 seconden eerder gezegd is. (Terwijl we een dag later woord-voor-woord kunnen herhalen wat er gezegd is.) In dat geval is er sprake van een specifiek probleem met het kortetermijngeheugen. De wetenschap is er niet uit wat de oorzaken zijn, maar naast ouderdom speelt alcohol daarbij waarschijnlijk een belangrijke rol. Vooral het zogenaamde binge-drinking, ofwel veel alcohol in een keer, lijkt erg schadelijk voor het kortetermijngeheugen. Daarnaast wordt gewezen naar medicijnen en drugs, depressie en te weinig beweging.

Hoe kunnen we het geheugen verbeteren?

In tegenstelling tot wat men vroeger dacht, kunnen we ons geheugen tot op hoge leeftijd blijven verbeteren. Voldoende beweging is dan erg belangrijk, omdat het de doorbloeding van de hersenen vergroot en daarmee zorgt voor de versterking van de hersencellen en weefsels. Op het gebied van voeding spelen waarschijnlijk vitamine B1, B6, B11, B12 , C, E en K een positieve rol, evenals de sporenelementen magnesium, ijzer, jodium en zink, hoewel precieze effect van deze stoffen op de hersenen vaak niet wetenschappelijk bewezen is. Wel is aangetoond dat omega-3-vetzuren (vette vis, lijnzaadolie) het geheugen verbeteren, omdat ze helpen om ontstekingen in het brein te voorkomen. Willen we specifiek het kortetermijngeheugen aanpakken, dan moeten we oefeningen doen die daarop gericht zijn. Dus, veel bestellingen opnemen wanneer we problemen hebben met het onthouden van een bestelling. En veel gesprekken houden, wanneer we snel de draad van een gesprek kwijtraken. Trek er dus op uit, want voldoende beweging en sociale contacten zijn belangrijk om het kortetermijngeheugen te trainen.