Laatst verscheen er een artikel, in dit geval op het platform van voedingsgeneeskunde over een onderzoek waaruit blijkt dat rokende mannen een extra risico lopen op longkanker bij het gebruik van hoge doseringen vitamine B6 of B12. In een Amerikaans/Taiwanese studie met een niet misselijke onderzoeksgroep van 77.000 personen is een significant verband tussen die twee gevonden. Interessant detail: dit geldt niet voor vrouwen!

Nu loopt het risico pas op bij een dosering van 20mg vitamine B6 en 55µg vitamine B12 (bij ‘normale’ doses van respectievelijk 2mg en 6µg in de huis-tuin en keuken supplementen) maar toch. Tijd om een duit in het zakje van de discussie te gooien.

Waarom gebruiken mensen vitaminepreparaten? Uiteraard verschilt dit van persoon tot persoon, maar je kan simpel stellen dat er twee groepen gebruikers zijn. Ten eerste de mensen die lijden aan tekorten van bepaalde vitaminen in hun lichaam en ten tweede mensen die geen tekorten hebben, maar die een bepaalde (vaak prestatie- of gezondheidsverhogende) werking zoeken.

Er is op zich niets mis met het (willen) slikken van vitaminepreparaten. Het voedingscentrum, alsmede de meeste serieuze wetenschappers zijn van mening dat een gezond persoon voldoende vitamines haalt uit een gevarieerde voeding. Persoonlijk zou ik daar aan willen toevoegen: vers gekookt. Ook fruit is een hele goede en goedkope kauw-vitamine. Er is namelijk een enorme variëteit  aan diepvriesmaaltijden, maar ik schat het vitaminegehalte daarvan niet hoog in.

Waar het in mijn ogen mis gaat is dat de vitaminecultus, ondersteund door de producenten, een sfeer creëert waarin meer beter is. Vitaminepreparaten worden aangeprezen met hun dosering van een bepaalde vitamine en marketing doet lijken alsof preparaten met hogere doseringen beter zijn dan die met lagere doseringen. Vitamines krijgen ook het predicaat ‘altijd goed voor je’ mee.

Dit principe van meer is beter slaat, als het om vitamines gaat, de plank volledig mis. Het lichaam heeft behoefte aan een bepaalde hoeveelheid vitamines en niet meer of minder. De dagelijkse behoefte verschilt per vitamine en in het gunstigste geval wordt het overschot aan water-oplosbare vitaminen uitgeplast en vetoplosbare vitamines opgeslagen of via de gal en de ontlasting afgevoerd. Dit is nog betrekkelijk onschuldig en hooguit zonde van het geld. Nu blijkt echter voor steeds meer vitaminen (B6, B12, A en C) dat overdaad wel degelijk schaadt.

Een ander probleem is de vrijverkrijgbaarheid van vitamines en consumenten-informatie. De consument wordt eerst wijsgemaakt dat hij beslist vitamines nodig heeft, bijvoorbeeld omdat er niet meer genoeg in onze moderne voedingsmiddelen zou zitten en heeft vervolgens alleen maar de verpakking als informatiebron welk preparaat hij dan moet kopen.

Even voor de duidelijkheid: ik wil benadrukken dat ik op zich geen bezwaar heb tegen vitaminepreparaten, maar aan het juiste gebruik zou iets meer aandacht besteed moeten worden. Misschien is het hierna volgend stappenplannetje een handige leidraad.

  1. Bepaal eerst zelf of je vindt dat je (extra) vitamines nodig hebt. Het uitgangspunt van sommigen, dat iedereen tekorten heeft aan allerlei vitamines is in het gunstigste geval wat overdreven. Het is ook niet zo dat we bij elke herfst naar een potje moeten grijpen, omdat we anders door de ene na de andere griep worden geteisterd. Gebruik je gezonde verstand en bepaal zelf hoe je je voelt.
  2. Laat een professional uitzoeken waarom je vitamines nodig hebt, welke dat zijn en in welke mate er een tekort is. Een tekort aan vitamines is niet normaal. Als er daadwerkelijk een tekort is, kan de huisarts dat vaststellen. En anders een homeopaat, fytotherapeut of orthomoleculair arts. Als er een tekort is, is er sprake van een verhoogd verbruik of een verminderde opname. Beide oorzaken van een tekort zijn interessant genoeg om uit te zoeken en helder te hebben voordat je besluit dit symptoom te maskeren met vitaminepreparaten.
  3. Beoordeel of behandeling van het probleem of aanpassing van je leefstijl niet een betere optie is. Is er sprake van een dysfunctie van de dunne darm? Laat dit behandelen. Is er sprake van veel stress? Ga op mindfullness. Het kan efficiënter zijn om iets aan deze factoren te (laten) doen dan je kop in het zand te steken en slikken maar.
  4. Beoordeel, bij gebruik, kritisch of je je ook beter voelt. Als je vitaminepreparaten gaat gebruiken, beoordeel zo objectief en concreet mogelijk of je er baat bij hebt. Zo niet, dan kun je er ook gewoon weer mee stoppen.

Kortom de materie rond vitamines is gecompliceerder dan het lijkt. Er is geen absoluut bezwaar tegen, maar gebruik vitamines met gezond verstand, een goede reden en mijdt overdoseringen want dat kan wel degelijk ernstige gevolgen hebben.

Axel Staps