De sleutel tot het stoppen met roken is om er erachter te komen wat de reden is dat we eigenlijk roken. De gewoonte om te roken is in bijna alle gevallen terug te voeren op het verlangen om je kalm, tevreden, en gelukkig te voelen. Het zit in de menselijke natuur om voortdurend te zoeken naar dat prettige, gelukkige gevoel. Bij een bepaalde groep mensen leidt dit instinct ertoe dat ze naar de sigaretten grijpen. alleen is dit gelukkige gevoel maar tijdelijk en niet echt.
Is roken een gewoonte?
Het komt voor dat rokers hun sigarettengebruik ervaren als een gewoonte. onderstaand voorbeeld zal je uitleggen waarom deze aanname ten eerste niet juist is en ten tweede niet bijdraagt aan het vermogen om ermee te kunnen stoppen.
In de avond, vlak voor het slapengaan, lees je de kinderen altijd even een verhaaltje voor, zodat zij lekker kunnen slapen. Hier geniet je zelf ook van, als je de lach op hun gezichten ziet. Wanneer de kinderen in de zomer een weekje bij oma gaan logeren, doorbreek je deze gewoonte. Natuurlijk mis je je kinderen als ze weg zijn, maar ondanks dit gemis zal je je niet wezenlijk ellendig voelen omdat je je kinderen niet voor kan lezen.
Bij roken is dit een ander verhaal. Het roken laat zich niet zo makkelijk aan de kant schuiven. Je krijgt dan al snel last van oplopende emoties en irritaties en er komen compulsieve handelingen om de hoek kijken. Je voelt je onprettig. Wanneer het doorbreken van een gewoonte dit soort effecten op je heeft, dan is het geen gewoonte, maar een verslaving.
Door het roken toch af te doen als een gewoonte, erken je de achterliggende emoties niet en kun je de problemen die het roken veroorzaken ook niet adresseren. Je pleit jezelf in feite vrij van je verantwoordelijkheden, maar je geeft jezelf ook geen kans om de reden waarom je rookt te ontdekken. Uiteindelijk heb je dan geen stevige basis waarop je kunt stoppen met roken.
Hoe ontstaat de verslaving?
Wanneer we ons slecht voelen, proberen we dit vanzelf te veranderen. Dit doen we vaak door minder leuke ervaringen te vervangen door aangename ervaringen.
Het is op zich niet slecht om bepaalde kwesties eens op deze manier op te lossen. Als je dit echter voortdurend zo doet, creëer je wel een probleem. Je kweekt dan een afhankelijkheid van dat gedrag. Zo ontstaan verslavingen. Het gedrag wordt dan dwangmatig en je kunt er steeds moeilijker mee stoppen.
Een bijkomstigheid hiervan – die de verslaving bevestigt en versterkt – is dat mensen positieve eigenschappen associëren met het gedrag, in dit geval roken. Het ontspant, je zit lekkerder in je vel en je krijgt een beter zelfbeeld.
Dat roken inderdaad deze positieve gevolgen met zich meebrengt is een illusie. Er is geen enkele medische grond die uitwijst dat het zo is. Feitelijk kunnen sigaretten je deze fijne dingen niet geven.
We roken bijvoorbeeld tijdens stress, verveling, ontspanning en concentratie. Als je kijkt naar deze 4 situaties, wat valt je dan op? Als je goed kijkt, dan zie je dat het tegenovergestelden zijn. We hebben hier een middel te pakken wat werkt in de meest uiteenlopende situaties. Er is één zo’n middel in de medische wetenschap die die functie heeft. Namelijk de placebo.
Wat is nou een placebo? Een placebo is een pilletje zonder werkzame stoffen. En hoe mooier de kleur van het pilletje, en hoe groter het vertrouwen in de arts die het voorschrijft, hoe beter het werkt. Jij hebt pijn, gaat naar de dokter toe, krijgt een pilletje en het werkt. Totdat je hoort dat er geen werking in het pilletje zit. Dan vervalt vervolgens die hele werking. Dus het werkt, zolang jij erin gelooft. Dit is een verslavingskenmerk. Iets kan niet werken, aangezien het in de meest uiteenlopende situaties werkt.
Ook wordt aan roken vaak de eigenschap toegeschreven dat het je zou helpen met afvallen. Over dit onderwerp zijn experts het niet altijd met elkaar eens.
Inmiddels is wel aangetoond dat roken de stofwisseling versnelt, waardoor je inderdaad eerder afvalt. Ook bevredigt het orale behoeften, waardoor je minder snel naar voedsel grijpt wanneer
sigaretten voorhanden zijn. Door de combinatie van deze twee factoren kan het dus toch zo zijn dat roken enigszins helpt bij afvallen. De belangrijkste reden echter dat mensen die stoppen met roken aankomen, zit in het feit dat ze vervangende dingen gaan doen i.p.v. roken bijvoorbeeld snoepen. Een goede methode om te stoppen met roken is voorkomen dat je deze vervangende gewoontes krijgt.
Stichting Gezondheid raadt dan ook ten strengste af om roken als middel te gebruiken om slank te worden. Roken is erg schadelijk voor de gezondheid en dit kleine voordeel weegt niet op tegen de grote nadelen van tabaksgebruik.
Het klopt dus wel dat je stofwisselingssysteem verandert. Want op het moment dat jij besluit te stoppen met roken, ervaart je lichaam een onbalans. Het is gewend om al die rook te verwerken en op het moment dat je stopt, is het uit balans. Dus ook je stofwisselingssysteem. Maar dat is een tijdelijke onbalans die gemiddeld alleen tot een procent toenamen in lichaamsgewicht leidt.
Dus een gedeelte klopt van dat roken je slank houd, maar het verklaart niet de vele kilo’s die sommige mensen aankomen bij het stoppen met roken. Dit wordt verklaard door het feit dat je van jezelf iets niet mag en dit wil compenseren door iets anders wel te mogen: namelijk eten. Wanneer je roken vervangt door eten, komen de kilo’s er al snel aan. De truc zit hem in het niet denken dat je iets niet mag. Je mag het wel, maar je wil het niet. Je zegt nee tegen de verslaving.
Koop nu de volledige cursus over stoppen met roken
Hoe werkt een rookverslaving?
Hoe zit de verslaving aan roken, of specifieker benoemd: de verslaving aan nicotine, precies in elkaar?
Het zit zo: van naturen heeft elk mens al nicotine in het lichaam. Het is een neurotransmitter, die boodschappen doorgeeft tussen de zenuwcellen in de hersenen.
Door te roken krijg je extra nicotine binnen bovenop de normale waardes. Dat betekent dus dat je voortdurend jezelf een overdosis aan nicotine toedient. Doordat er veel te veel nicotine in het lichaam komt, probeert je lichaam dit te reguleren door de gevoeligheid ervoor te verminderen. Het gevolg is dat wanneer je niet aan het roken bent, je lichaam ‘het gevoel heeft’ dat het nicotinepeil te laag is; de gevoeligheid is immers verminderd dus het lichaam ‘denkt’ dat je tekort komt.
Hierdoor ontstaat de neiging om het nicotinegehalte weer op peil te brengen en dat uit zich in de behoefte om een sigaret te roken. Een roker lijdt dus continu aan de ontwenningsverschijnselen die bij een nicotinetekort horen. Dat geeft steeds weer de aanzet tot het opsteken van een nieuwe sigaret. De nicotine die via de sigaret het lichaam binnenkomt, remt de ontwenningsverschijnselen maar heeft in wezen geen enkel positief effect op de gezondheid. Bovendien zorgt iedere sigaret voor een grotere drang naar nicotine. De hoeveelheid nicotine die het lichaam krijgt, wordt uiteindelijk de standaard. En het wordt steeds lastiger om daaraan te voldoen.
Doorgaans uiten de verschijnselen van het nicotinegebrek zich in een spanning en rusteloosheid en in angst, irritaties en hoofdpijn. Deze verschijnselen klinken zwaar, maar ze zijn in de praktijk veel minder ernstig dan mensen geneigd zijn te denken.
Heeft het zin om te stoppen na langdurig roken?
Stoppen met roken heeft altijd zin. Ook is het niet zo dat plotseling in één keer stoppen met roken gevaarlijk is voor de gezondheid. Integendeel. Als je stopt, worden je bloeddruk en hartritme weer normaal na al 20 minuten. Daarnaast zal iedereen die stopt met roken merken dat ademen en bewegen gemakkelijker worden. De smaak-en reukzin gaan ook beter werken.
Een week afkicken
Wist je dat: de lichamelijke symptomen van het stoppen met roken gemiddeld maar een week aanhouden en minder effect hebben dan een lichte griep? Je kunt tijdens de eerste week van het stoppen eens goed op je lichaam letten. Onze oefeningen in het werkboek kunnen u hierbij helpen.
De verslaving zit tussen de oren
De lichamelijke afhankelijkheid van roken is maar heel klein en zit voornamelijk tussen de oren. De reden waarom het toch zo hardnekkig is, is het ontstaan van allerlei misvattingen die het sigarettengebruik goedpraten. Kijk eens naar de volgende misvattingen en ga bij jezelf na of jij je er ook aan schuldig maakt.
Tijdens het roken heb je geen last van de ontwenningsverschijnselen van je nicotinegebrek. Deze klachten komen pas weer bovendrijven nadat je je sigaret uit maakt. Doordat de klachten optreden als je niet rookt, associeer je ze ook niet met roken. Het lijkt dan alsof het vervelende gevoel hoort bij andere dingen in het leven: problemen op je werk of thuis, zorgen of ruzie. Je gaat denken dat het “normaal” is om je ellendig te voelen, en dat roken deze ellende wegneemt. Feitelijk doet het roken niets anders dan de nicotinewaardes weer op peil brengen in verhouding tot de gevoeligheid. Je gaat je er dus niet beter door voelen; je gaat je er in het beste geval weer normaal door voelen.
Dit verklaart ook waarom een sigaret lijkt te werken bij stress, verveling, ontspanning en concentratie. De drang naar nicotine zorgt voor extra stress, waardoor het minder lijkt te zijn geworden wanneer je het nicotinegehalte weer op pijl brengt met een sigaret. Maar de stress is dan niet minder geworden. Je zit dan in feite op het niveau van een niet-roker. Het stressniveau is na het roken van een sigaret weer wat het zou zijn geweest zonder rookverslaving. Zo werkt dit ook voor concentratie. Je kunt je niet concentreren als je een nicotinetekort ervaart. En je kunt niet ontspannen als je de drang naar een sigaret voelt. En ook de verveling slaat na het roken van de sigaret weer toe. Roken is dus nooit een echte oplossing.
Emotionele afhankelijkheid is een groot probleem bij de sigarettenverslaving. Negatieve gedachten zorgen voor meer stress dan de feitelijke ontwenningsverschijnselen. Wanneer je gelooft dat roken je zorgen verlicht, bestaat het gevaar dat je jezelf wijsmaakt dat je de sigaretten nodig hebt om het allemaal aan te kunnen.
Het opspelen van je vermeende nicotinegebrek is een nauwelijks waarneembaar proces, maar bezorgt jou wel duidelijk merkbare klachten. Wanneer op hetzelfde moment stressvolle situaties zich voordoen in je dagelijks leven, zit je met twee ongemakken. Het opsteken van een sigaret verlicht de klachten die met je nicotinebehoefte gepaard gaan, maar al snel kan het lijken alsof de sigaret ook de ellende verlicht van de stressvolle situatie. Wanneer jij in deze heilzame werking gelooft, lijkt deze ook daadwerkelijk in te treden. Dit is het placebo-effect.
Door: Bern Sengers
Koop nu de volledige cursus over stoppen met roken
Wil je meer weten over gezondheid? Bezoek dan onze gezondheidsacademie
Geef een reactie